Steeds meer mensen in Nederland maken zich zorgen over de toestroom van asielzoekers. Een aantal gemeenten in Zeeland heeft een asielzoekerscentrum maar de minister wil dat er meer dan 800 nieuwe plekken bijkomen. Wat is de stand van zaken in september 2022?
Asielzoekers Nederland
De SER heeft een overzichtelijke pagina over de aantallen & herkomst van asielzoekers. In 2021 dienden 24.740 asielzoekers een eerste asielverzoek in. Bovendien waren er 10.120 nareizigers. Zo’n 40% van de asielzoekers kwam uit Syrië en 10% kwam uit Afghanistan. Op plek 3 staat Turkije waaruit 3872 asielzoekers vandaan kwamen. Marokko (945), Tunesië en Albanië worden als veilige landen bestempeld. Asielzoekers uit die landen maken vrijwel geen kans op asiel maar mogen wel een asielverzoek indienen en in een asielzoekerscentrum wonen. Algerije (1232) stond ook op de lijst veilige landen maar is in Europees verband weer van de lijst afgehaald. (Bron: SER feiten en cijfers). Het inwilligingspercentage van eerste asielaanvragen in de periode juli 2021 t/m juni 2022 was 72% (kerncijfers asiel migratie)
Instroom loopt sterk op
De instroom van asielzoekers loopt sterk op in 2022. In januari en februari 2022 bedroeg de wekelijkse instroom tussen de 600 – 800 asielzoekers. Eind augustus t/m september 2022 is de wekelijkse instroom 1300 asielzoekers. De getallen betreffen eerste asielaanvragen, herhaalde asielaanvragen, hervestiging, herplaatsing en nareizigers. De kosten voor het COA waren verleden jaar 706 miljoen euro. Dit betekent gemiddeld €27.900 per persoon per jaar. (actuele asiel instroom cijfers, uitgaven opvang asielzoekers)
Percentage aantal goedgekeurde asielaanvragen
In Duitsland zijn dit jaar 46 procent van de asielaanvragen goedgekeurd. De voorafgaande jaren lag dit percentage rond de 40%. Uitschieter was het jaar 2015 (Wir schaffen das) toen werd 65% van de aanvragen gehonoreerd. In Belgie werd verleden jaar 56 procent van de asielaanvragen afgekeurd. In Nederland werd 73 procent van de asielaanvragen goedgekeurd. Asielzoekers maken bij ons een grote kans toegelaten te worden ondanks dat duidelijk is dat ze door Europa zijn gereisd.
Italië kreeg verleden jaar ruim 56.000 asielaanvragen waarvan 44 procent werd erkend. Waarschijnlijk komen de meeste asielzoekers naar Europa aan in Italië. Dan zijn 56.000 aanvragen best weinig. Het vermoeden bestaat dan ook dat een hoop asielzoekers niet worden geregistreerd in Italië met het idee dat ze dan ook niet teruggestuurd kunnen worden.
Werk asielzoekers na 5 jaar
Asielzoekers mogen pas echt gaan werken als ze erkend zijn als statushouder. Ook moeten ze daarna een inburgeringscursus volgen. Dan is er al snel 2 tot 3 jaar voorbij voordat ze daadwerkelijk de arbeidsmarkt opgaan. Na 60 maanden zit een derde van de asielzoekers nog in de bijstand. Zo’n 20-35% heeft werk. Mensen met de Eritrese nationaliteit hebben vaker werk dan Syriërs. Laatstgenoemden zijn vaak schoolgaand (40%). (Bronnen: SER feiten en cijfers) en NOS – Oekrainers sneller aan het werk).
78 maanden na asielvergunning
Volgens het dashboard van het CBS heeft 42% van de asielzoekers werk als er 78 maanden na de asielvergunning verstreken zijn. Deze cijfers staan in schril contrast met de Oekraïners die wel direct mogen werken in Nederland. In korte tijd vond 40% van de Oekraïners hier een baan. Sommigen werken in de kassen en schoonmaak, anderen in de horeca of Efteling. (bron: CBS asiel en integratie)
Woning gekregen – werk direct opgezegd
Afgelopen zomer 2022 besloot de gemeenteraad van Utrecht om sociale huurwoningen alleen toe te wijzen aan statushouders. Dit voor een periode van 6 weken om zo de achterstand weg te werken. Utrecht moet dit jaar 490 statushouders onderdak geven (plus minus 250 woningen) en dat is in die zes weken gelukt. Echter tientallen statushouders stopten direct met werken toen ze eenmaal een woning kregen toegewezen.
In het asielzoekerscentrum kregen ze alleen leefgeld. Nu ze een woning kregen was een uitkering + toeslagen veel interessanter. De actie van de gemeente Utrecht werd onder de asielzoekers in het AZC ook wel ‘huisjesfeest’ genoemd. De gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning in Utrecht is 11 jaar. Iedere gemeente in Nederland is verplicht om elk jaar een bepaald aantal statushouders huisvesten. Wethouder Streefland van Utrecht reageerde op de commotie dat ‘starten met inburgeren en werk als intensief en complex wordt ervaren’.
Sociale huurwoningen
Het grote tekort aan sociale huurwoningen veroorzaakt opstoppingen in de asielzoekerscentra. Statushouders moeten wachten op een huurhuis maar houden wel een plek bezet in de asielzoekerscentra. De regering heeft nu bepaald dat 12% van de vrijgekomen huurhuizen toegewezen moeten worden aan asielzoekers met een asielvergunning. Asielzoekers mogen tijdens de asielprocedure hun familie laten overkomen naar Nederland wat de opvangcrisis verergert. De regering heeft nu bepaald dat familieleden moeten wachten totdat de statushouder een woning heeft. Maar dit besluit wordt aangevochten door de oppositie en vluchtelingenorganisaties die ermee naar de rechter gaan. In Amsterdam is de gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning 13 jaar.
Veel huurhuizen verkocht
Veel gemeenten hebben een groot tekort aan sociale huurhuizen. Corporaties verkopen huurhuizen aan investeerders of aan particulieren. De investeerders knappen de huizen soms op en verhuren de woningen daarna voor fiks hogere bedragen (boven de huurgrens sociale woningbouw). Het aantal huurhuizen in de periode 2013-2018 liep met 100.000 woningen terug. Het aantal asielzoekers staat echter niet stil en zorgt voor steeds meer druk op de markt voor sociale huurhuizen. Afhankelijk van de woonplaats zijn de wachttijden voor een sociaal huurhuis opgelopen tot vele jaren. Erkende asielzoekers (statushouders) hebben voorrang op gewone woningzoekenden.
Taskforce
Het plan is om 150.000 sociale huurwoningen te bouwen voor 2026. Of dit gaat lukken is zeer de vraag. De Taskforce constateert tal van problemen en waarschuwt dat straks een groot deel ervan niet gerealiseerd gaat worden. Het aantal nieuwe sociale huurwoningen wat elk jaar gebouwd wordt ligt lager dan de huidige instroom van asielzoekers.
Syrische asielzoekers
Vluchtelingenwerk publiceerde dat verleden jaar 537.630 asielzoekers een aanvraag voor asiel deden in een EU-land (zonder het Verenigd Koninkrijk). Daarvan was 18% afkomstig uit Syrië (98.895 mensen). In Nederland zijn Syrische asielzoekers de grootste nationaliteit die asiel aanvraagt. Wat Nederland aantrekkelijk maakt voor Syriërs is dat er al een behoorlijke groep in Nederland woont . Bovendien mag een minderjarige direct een aanvraag voor asiel doen voor het hele gezin. Ook mag je na 5 jaar de Nederlandse nationaliteit aanvragen. Ook niet onbelangrijk: het percentage goedgekeurde asielaanvragen ligt in Nederland fors hoger als in onze buurlanden. In 2015 ging deze reisfolder over Nederland rond bij Syrische asielzoekers.
In Frankrijk kwamen verleden jaar de meeste asielzoekers uit Afghanistan, Ivoorkust, Bangladesh, Guinea en Turkije. De Syrische asielzoekers zijn in Nederland de grootste groep die asiel aanvroegen. Het lijkt voor Syriërs dan ook een bewuste keuze te zijn om naar Nederland te reizen en niet naar Frankrijk.
Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv)
Verleden jaar deden in Nederland 2.950 Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) een beroep op asiel. Dit is meer dan een verdubbeling van het aantal amv’s in 2020. De meeste kwamen uit Syrië (1081 ), Eritrea (230), Somalië (180) en Irak (160). Opvallend is dat de amv’s vaak overlast veroorzaken vooral als ze uit veilige landen komen. Gemeenten staan niet te springen om deze jongeren op te vangen (Boxmeer wil geen amv’s meer, Leersum overlast amv’s.)
Gezinshereniging
De regering heeft onlangs de eis opgesteld dat een gezin pas mag overkomen als de asielzoeker een huis heeft gekregen van de gemeente. Dit om de asielzoekerscentra te ontlasten. Echter verschillende organisaties zijn tegen en stappen naar de rechter om deze ‘onmenselijke’ behandeling te stoppen. Krijgt de asielzoeker geen huis binnen 15 maanden dan mag het gezin alsnog overkomen naar het AZC.
De kosten van gezinshereniging? In principe zijn alle kosten voor het gezin maar als men niet voldoende geld heeft mag men een beroep doen op het noodfonds van Vluchtelingenwerk. Deze organisatie wordt voor een groot deel door de overheid gefinancierd en ontvangt tientallen miljoenen per jaar. Het weerhield Vluchtelingenwerk er niet van om naar de rechter te stappen om meer uitgebreide opvang te eisen van de overheid. In 2021 had Vluchtelingenwerk bijna 80 miljoen euro aan inkomsten (baten). Hiervan was 49 miljoen subsidies van overheden en 10 miljoen van loterijen. Donateurs gaven ook bijna 10 miljoen.(jaarrekening 2021)
Een ander punt is dat gezinsleden een zelfstandige asielaanvraag mogen indienen. Meerderjarige gezinsleden komen hierdoor in aanmerking voor een zelfstandig huis. Het gezin krijgt dan een woning (met voorrang) en degenen van het gezin met een zelfstandige aanvraag krijgt er ook een.
Mensensmokkel & vluchtverhalen
Een asielzoeker die naar Europa wilt reizen zal geld moeten betalen aan mensensmokkelaars. Asielzoekers noemen hen geen smokkelaars maar travel agents die je naar de bestemming helpen. De kosten hangen af van de gekozen vluchtroute, het vervoer en het gekozen land. Het goedkoopst is een overtocht in een rubberen bootje van Turkije naar Griekenland om vandaar uit naar Europa te reizen. Minimale bedragen zijn al snel 1000 euro per persoon maar dit kan oplopen tot meer dan tienduizend euro’s. Illegale snorders rijden asielzoekers door Europa naar hun gewenste bestemming. De internationale trein is geen uitkomst want die heeft controles onderweg.
Ook het vluchtverhaal wordt goed voorbereid. Als asielzoekers in Ter Apel komen dan hebben ze al een hele reis door Europa afgelegd. Normaal gesproken moeten asielzoekers asiel aanvragen in het eerste land van aankomst (meestal Griekenland of Italië). Een bekend vluchtverhaal is dat ze gereisd hebben in een geblindeerd busje en aan een stuk doorgereden zijn naar Nederland. Tegen een Iraniër uit Helmond werd een tijdje geleden 4 jaar cel geëist omdat hij asielzoekers raad gaf wat voor verhaal ze het beste konden vertellen. (lucratief handeltje)
In beroep gaan
Asielzoekers die afgewezen worden bij de IND kunnen in beroep gaan tegen deze beslissing bij de rechtbank. Wordt men weer afgewezen dan is een hoger beroep mogelijk bij de Raad van State. De laatste mogelijkheid is stappen naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De hele procedure kan jaren duren. Vluchtelingenwerk staat de asielzoeker bij in alle stadia van zijn beroep. Ook worden de asieladvocaten ondersteund. (begeleiding tijdens asielprocedure)
Opsluiten in detentiecentrum
Veel mensen vragen zich af waarom criminele asielzoekers niet opgesloten kunnen worden in een detentiecentrum. Het antwoord is dat dit niet mag van de wet. Als er geen reëel uitzicht is op uitzetting dan mogen criminele asielzoekers niet worden vastgezet. Landen als Marokko, Tunesië en Algerije nemen bijna geen eigen onderdanen terug. Criminele asielzoekers uit deze veilige landen maken zich daarom nergens zorgen over als ze weer eens worden aangehouden door de politie. (Raad van State – illegale asielzoekers). Ook de Duitsers kampen met hetzelfde probleem. Spanje heeft kennelijk wel goede verhoudingen met Marokko en mag duizenden illegale Marokkanen uitzetten. Volgens dit artikel heeft Marokko een machtspositie en kan het als het wilt een stroom van Afrikaanse asielzoekers doorlaten naar Europa. UPDATE: Nederland schijnt een deal gesloten te hebben met Marokko dat ongewenste asielzoekers teruggestuurd mogen worden naar Marokko. De tegenprestatie is dat Nederland niet langer klaagt over de mensenrechten in Marokko.
Denemarken maar 1500 asielzoekers?
Denemarken is lid van de Europese Unie maar heeft wel een eigen munt (Kroon). Het land heeft een paar een uitzonderingsclausules bedongen bij Europa waardoor ze eigen beleid mogen maken op een aantal zaken waaronder asielopvang. Alle belangrijke partijen in Denemarken zijn voor een streng asielbeleid, ook de socialisten. Het aantal asielzoekers in Denemarken is hierdoor enorm gedaald. In 2015 vroegen nog 21.000 mensen asiel aan. In de eerste 10 maanden van 2021 was dit aantal gedaald naar ruim 1500. En ze willen het nog strenger maken. Er zijn plannen dat asielzoekers hun aanvraag moeten afwachten in Rwanda, Egypte of Eritrea. Veel asielzoekers nemen het zekere voor het onzekere en laten Denemarken links liggen.
Opvang asielzoekers in Zeeland 2022
Opvanginzeeland.nl is een webpagina met actuele cijfers over de opvang van asielzoekers in Zeeland. De pagina is ontwikkeld door de 13 Zeeuwse gemeenten. In Zeeland zijn 1732 bedden beschikbaar voor Oekraïners en hiervan zijn eind september 1556 bedden bezet. Voor andere asielzoekers zijn 1210 bedden beschikbaar. Tot nu toe kregen dit jaar 170 geplaatste statushouders een woning in Zeeland. Door op de kaart te klikken kan je per gemeente zien wat de opvangcapaciteit is voor Oekraïners en asielzoekers. Oktober t/m december moeten er nog bij, vermoedelijk zullen dan meer dan 200 asielzoekers in Zeeland een huis hebben gekregen. In de gemeente Vlissingen zijn dit jaar (t/m 25-09-2022) 22 statushouders gehuisvest. Terneuzen en Goes plaatsten ieder ook 22 statushouders. De gemeente Borsele gaf 21 statushouders een woning, Veere 20, Schouwen-Duiveland 19, Middelburg 16, Tholen 9, Sluis 8, Reimerswaal 7 en Hulst 4. In de gemeenten Noord-Beveland en Kapelle waren dit jaar 0 statushouders. (opvanginzeeland.nl)
AZC Zeeland
In Middelburg is een asielzoekerscentrum (AZC) met 330 opvangplaatsen. Locatie is de Laurens Stommesweg. Het AZC in Goes is een noodopvang met 320 plaatsen. In Vlissingen is een tijdelijke opvanglocatie met 350 opvangplaatsen. In Hulst is van oktober t/m december 2022 een noodopvang met 35 plaatsen. De minister vindt dit onvoldoende en wil dat Zeeland 500 vaste plaatsen realiseert voor het einde van 2022. Zeeland vangt relatief weinig asielzoekers op. In heel Nederland moeten er 18.500 plekken bijkomen. Het grootste deel zal gerealiseerd moeten worden in Noord-Holland (7286 plekken), Zuid-Holland (3894) en Noord-Brabant (2611). In Groningen wordt teveel opgevangen, daar kunnen 400 plekken verdwijnen. Niet verbazingwekkend is dat de 25 armste gemeenten veel vaker een opvanglocatie voor asielzoekers hebben (88%) dan de 25 rijkste gemeenten (12%). (asielopvang in gemeenten)
ChristenUnie (CU) & asielbeleid
De partij ChristenUnie (CU) is voor gedecentraliseerde opvang. Alle gemeenten in Nederland moeten lokale opvang regelen voor asielzoekers. In de plannen van de ChristenUnie vangt het COA vervolgens in enkele centrale locaties alleen nog asielzoekers op uit veilige landen en asielzoekers die overlast geven. Toen de regering een nieuw plan presenteerde dat asielzoekers pas hun gezin mochten laten overkomen als ze een huis hebben gekregen waren veel CU leden daar niet blij mee. De partij van het gezin vond dat een fundamenteel recht als gezinshereniging werd ontnomen aan vluchtelingen. Opvallend is dat streng-christelijke gemeenten in de Biblebelt weinig langdurige opvang bieden aan asielzoekers. (biblebelt en asielopvang)
Europa 2021
Kijken we naar Europa dan is Duitsland koploper met het opvangen van asielzoekers. Meer dan 190.000 asielzoekers deden een asielaanvraag in Duitsland in 2021. Frankrijk volgt met bijna 121.000 asielverzoeken gevolgd door Spanje (65.295), Italië (53.610), Oostenrijk (39.990) en Griekenland (28.355). Nederland staat op de zevende plek met 26.520 asielverzoeken en België had 24.970 verzoeken. Duitsland is ruim 8x zo groot als Nederland en heeft ruim 83 miljoen inwoners. Italië nam verleden jaar 2x zoveel asielzoekers op als Nederland maar is 7 x groter met een bevolking van 59 miljoen. De meeste asielzoekers komen via de Middellandse Zee naar Italië en Griekenland en stromen dan verder Europa in. Veel vluchtelingen in Italië en Griekenland worden niet geregistreerd waardoor andere landen op basis van de Dublin akkoorden (opvang in eerste land van aankomst) de vluchtelingen niet naar hun terug kunnen sturen.
Verkiezingen Europa & Nederland
Zweden
De asielzoekers crisis zorgt voor steeds meer onrust in Europa. In Zweden vond in september 2022 een politieke aardverschuiving plaats. De socialisten zijn nog steeds de grootste partij in Zweden maar het linkse blok was kleiner dan het rechtse blok. De conservatieven gaan nu een nieuwe regering opzetten met gedoogsteun van de anti-immigratiepartij Zweden Democraten die 20% van de stemmen wist te veroveren. Naar verwachting zal het ruimhartige asielbeleid in Zweden een stuk strenger worden. In de buitenwijken van de grote steden in Zweden wonen veel migranten en hier is veel geweld.
Italië
In Italië zijn op 25 september 2022 parlementsverkiezingen. De radicaal rechtse partijen liggen voorop met 40% van de stemmen. De samenwerking kan problemen opleveren want de leiders onderling zijn geen beste vrienden. Twee partijen steunen Poetin. Het asielbeleid zal sowieso flink op de schop gaan in Italië en strenger worden.
Nederland
In Nederland zijn pas in maart 2023 verkiezingen voor Provinciale Staten. De VVD en CDA kijken hier met veel zorg naar uit want de partij BoerBurgerBeweging (BBB) gaat veel kiezers trekken. De BBB staat een streng asielbeleid voor. De VVD/CDA geven nu gedoogsteun aan het ruimhartige asiel- en stikstofbeleid van D66/CU maar kunnen hier straks in 2023 wel eens de rekening voor gepresenteerd krijgen. Wat gebeurt er bij een groot verlies?
Frankrijk
Tot grote opluchting van Europa won Macron in april 2022 de Franse verkiezingen met 58%. Zijn tegenstander was de populistische Marine Le Pen. Zij is niet alleen bevriend met Poetin maar had bij winst grote eisen gesteld aan samenwerking met Europa, NAVO en asielzoekers. Veel mensen denken dat de volgende verkiezingen wel eens anders kunnen gaan uitpakken.
Asielopvang in België 2022
De asielopvang in België beschikt over 31.544 plaatsen waarvan 96% bezet is. Alleenstaande mannen vormen de grootste groep (46%) gevolgd door families (39%), minderjarigen – amv’s (9%) en alleenstaande vrouwen (6%). Er zijn 94 opvangcentra en de organisatie ligt in handen van het Federaal Agentschap voor de opvang van asielzoekers (Fedasil). Het budget van het Fedasil is 419 miljoen euro. Dit is veel lager dan het Nederlandse budget. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) had in 2021 een budget van 706 euro.